Hoe word ik een betere bestuurder?

De vraag die elke ambitieuze leider zichzelf vroeg of laat stelt. Je bent niet tevreden met de status quo – je wilt groeien, excelleren en daadwerkelijk impact maken. Maar hoe pak je dat aan? Zelfreflectie is een van de competenties die een bestuurder wil ontwikkelen, want deze hangt nauw samen met leiderschap, visie, overtuigingskracht en besluitvaardigheid. De reis naar beter bestuurderschap begint met een eerlijke blik in de spiegel en de moed om te groeien.

In de hedendaagse complexe wereld staan bestuurders voor uitdagingen die hun voorgangers niet kenden. De rol van de CEO verandert sneller dan ooit, tussen digitalisering, duurzaamheid en maatschappelijke druk door worden andere kwaliteiten gevraagd dan pakweg tien jaar geleden. Het goede nieuws? Bestuurderschap is te leren, te ontwikkelen en te verfijnen – mits je bereid bent om op reis te gaan.

De fundamenten: waar elke betere bestuurder mee begint

Voordat je de wolken kunt raken, moet je je fundament verstevigen. Sommige mensen hebben van nature gezag over andere mensen – gezag houdt in dat je op een natuurlijke manier het voortouw neemt en hierbij andere mensen betrekt en motiveert. Maar zelfs natuurlijk gezag heeft onderhoud nodig. Het ontwikkelen van essentiële leiderschapsvaardigheden is als het bouwen van een huis: zonder stevige basis stort alles in elkaar.

De eerste stap is het beheersen van de basisbouwstenen van leiderschap. Denk aan communicatie, besluitvorming, teamontwikkeling en het vermogen om anderen te inspireren. Maar let op: dit zijn geen trucjes die je even snel oppikt. Het zijn vaardigheden die je leven lang ontwikkelt en verfijnt.

Wendbaarheid: de sleutel tot toekomstbestendig leiderschap

In een wereld die constant verandert, is starheid de dood van elke bestuurder. De CEO van morgen excelleert niet in zekerheid, maar in aanpassingsvermogen en kan snel schakelen in onzekere markten. Wendbaarheid is niet hetzelfde als wispelturigheid – het is het vermogen om je leiderschapsstijl aan te passen aan de situatie, zonder je kernwaarden te verliezen.

Stel je voor: een crisis breekt uit, je team raakt gedemotiveerd, of er komt plotseling een nieuwe concurrent op de markt. Een wendbare bestuurder ziet dit niet als bedreiging, maar als een kans om te laten zien waartoe hij of zij in staat is. Het gaat om het ontwikkelen van een breed repertoire aan leiderschapsstijlen en het intuïtief weten welke stijl wanneer in te zetten.

Van manager naar leider: de cruciale transitie

Hier ligt vaak de grootste valkuil voor ambitieuze bestuurders. Je bent uitstekend in je vakgebied, je behaalt resultaten, en plots word je gepromoveerd tot bestuurder. Maar dan blijkt dat besturen een heel ander vak is dan uitvoeren. Als mens en als werknemer ben je nooit uitgeleerd, en dat geldt ook als je CEO wordt. Zorg er daarom voor dat je als leider de juiste kwaliteiten blijft ontwikkelen.

De overgang van individuele prestaties naar het realiseren van resultaten door anderen is een mentale revolutie. Het betekent loslaten van controle, vertrouwen in je team, en het accepteren dat jouw succes nu gemeten wordt aan het succes van anderen. Dit is misschien wel de moeilijkste, maar ook de meest bevredigende stap in je ontwikkeling.

Het Harvard-niveau: systematisch excelleren

Wil je echt uitblinken als bestuurder? Dan moet je systematisch te werk gaan. Het is niet genoeg om af en toe een managementboek te lezen of een cursus te volgen. Je hebt veel contact met je werknemers en met de buitenwereld en hebt ook een voorbeeldrol. Wees daarom duidelijk, zakelijk en respectvol als je met mensen communiceert. Excellentie vereist structuur, methode en doorzettingsvermogen.

Denk aan het ontwikkelen van je emotionele intelligentie, het perfectioneren van je communicatievaardigheden, en het beheersen van financiële basisprincipes. Een echte bestuurder kan een overtuigende businesscase opstellen, effectief delegeren zonder in micromanagement te vervallen, en creatieve omgevingen creëren waarin teams kunnen floreren.

Dienend leiderschap: kracht door nederigheid

Hier wordt het interessant: de beste bestuurders zijn niet degenen die het luidst roepen of de meeste macht claimen. Ze zijn degenen die hun team in staat stellen om te excelleren. Als leidinggevende van de organisatie is de CEO verantwoordelijk voor het stimuleren van innovatie, het bevorderen van een positieve bedrijfscultuur en het creëren van een omgeving waarin medewerkers kunnen excelleren.

Dienend leiderschap draait om het creëren van nieuwe leiders, niet volgers. Het gaat om het opbouwen van systemen en culturen die ook functioneren als jij er niet bent. Dat is echte bestuurlijke moed: jezelf overbodig maken door anderen zo goed te maken dat zij jouw rol kunnen overnemen.

De kunst van het 'gedaan krijgen'

Alle theorie ter wereld helpt je niet als je geen resultaten boekt. Als bestuurder draait het uiteindelijk om één ding: dingen van mensen gedaan krijgen. Om doelstellingen te behalen, zul je in veel gevallen samenwerkingsverbanden op moeten zetten. Hierdoor kan er efficiënter gewerkt worden, waardoor resultaten sneller worden behaald.

Maar hoe doe je dat zonder te vervallen in autoritair gedrag? Het geheim ligt in het begrijpen van menselijke motivatie, het creëren van win-win situaties, en het opbouwen van vertrouwen. Een meesterbestuurder weet dat duurzame resultaten alleen komen van gemotiveerde teams die eigenaarschap voelen.

Competenties in balans: het complete plaatje

Een betere bestuurder zijn betekent niet alleen excelleren in één gebied, maar het vinden van balans tussen verschillende competenties. Competenties als leiderschap, overtuigingskracht en besluitvaardigheid hebben een positief effect op je rol als bestuurder. Denk aan het concurrerende-waardenmodel: je moet kunnen schakelen tussen verschillende rollen en competenties tegelijkertijd kunnen toepassen.

Soms moet je de harde, resultaatgerichte manager zijn. Andere momenten vraagt de situatie om de empathische coach. En weer andere keren ben je de visionaire leider die richting geeft aan de toekomst. Het meesterschap ligt in het naadloos kunnen wisselen tussen deze rollen, afhankelijk van wat de situatie vraagt.

Praktische excellentie: van theorie naar actie

Kennis zonder toepassing is waardeloos. De beste bestuurders zijn degenen die complexe theorieën kunnen vertalen naar eenvoudige, uitvoerbare acties. Ze weten hoe ze moeilijke gesprekken moeten voeren, hoe ze conflicten moeten oplossen, en hoe ze teams moeten motiveren – niet in theorie, maar in de praktijk van alledag.

Dit betekent oefenen, reflecteren, en blijven leren. Het betekent ook erkennen dat elke situatie uniek is en maatwerk vraagt. Een goede bestuurder heeft een gevulde gereedschapskist met technieken en benaderingen, maar weet ook wanneer hij de handleiding moet wegleggen en op intuïtie moet vertrouwen.

Vitaal leiderschap: energie als drijfveer

Besturen is intensief werk. Het vergt niet alleen intellectuele scherpte, maar ook fysieke en emotionele veerkracht. Soft skills, leervermogen en maatschappelijke oriëntatie worden leidend. Selectieprocessen richten zich op toekomstig potentieel. Vitaal leiderschap gaat over het onderhouden van je eigen energie zodat je anderen kunt inspireren en energie kunt geven.

Dit betekent investeren in je eigen welzijn, het creëren van een duurzame werkstijl, en het opbouwen van een ondersteuningsnetwerk. Een uitgebrande bestuurder kan niemand leiden – sterker nog, hij wordt een rem op de organisatie. Vitaal leiderschap is daarom geen luxe, maar een noodzaak.

Sectorspecifieke wijsheid: leiderschap met context

Besturen in de zorg is anders dan besturen in de technologie. Leiderschap in het onderwijs vraagt andere vaardigheden dan leiderschap in de financiële sector. Hoewel de fundamenten van goed bestuurderschap universeel zijn, is de toepassing altijd contextafhankelijk.

Een wijze bestuurder kent niet alleen de universele principes, maar begrijpt ook de specifieke dynamiek van zijn sector. Hij weet welke stakeholders belangrijk zijn, welke regelgeving van toepassing is, en welke culturele aspecten een rol spelen. Deze sectorkennisnis, gecombineerd met sterke leiderschapsvaardigheden, maakt het verschil tussen een goede en een uitstekende bestuurder.

Governance en bestuurlijke verantwoordelijkheid

Een betere bestuurder worden betekent ook begrijpen dat je verantwoordelijkheid draagt die verder reikt dan alleen je eigen organisatie. Elke leider zou zich af moeten vragen waartoe hun organisatie op aarde is en wat ze kunnen doen om hun impact te vergroten. 'Leiders beseffen nog niet altijd hoeveel effect ze kunnen hebben.'

Moderne bestuurders opereren in een web van verantwoordelijkheden: naar aandeelhouders, werknemers, klanten, en de maatschappij als geheel. Het gaat om het vinden van balans tussen verschillende belangen en het nemen van beslissingen die ook op lange termijn houdbaar zijn. Dit vraagt moed, integriteit en een heldere visie op wat belangrijk is.

Conclusie: Jouw reis naar excellent bestuurderschap

Een betere bestuurder worden is geen bestemming, maar een reis. Het is de keuze om elke dag te groeien, te leren en jezelf uit te dagen. Je wilt als bestuurder doordachte keuzes maken en achter je eigen visie en doelen blijven staan. Maar je moet het ook kunnen toegeven wanneer je een keer een verkeerde keuze hebt gemaakt. Dat is alleen maar menselijk.

De beste bestuurders zijn niet degenen die nooit fouten maken, maar degenen die van hun fouten leren en anderen helpen om hetzelfde te doen. Ze combineren nederigheid met ambitie, zachtheid met doortastendheid, en visie met pragmatisme. Ze begrijpen dat echt leiderschap niet gaat om macht, maar om het creëren van waarde voor alle betrokkenen.

Begin vandaag. Kies één gebied waarop je wilt groeien. Investeer in je ontwikkeling. Zoek feedback. Reflecteer op je handelen. En onthoud: de reis naar excellent bestuurderschap begint met de moed om de eerste stap te zetten. Jouw organisatie, jouw team, en jijzelf verdienen niets minder dan jouw beste versie.